vrijdag 6 december 2013

‘Klassenoorlog bestaat, en de rijke elite is aan het winnen’

Beweren dat er geen sociale klassen meer bestaan, vindt hij even absurd als zeggen dat de aarde plat is. En snijden in openbare diensten bestempelt hij als een vorm van oorlog tegen de werkende bevolking. Met het boek Chavs deelt Owen Jones een stevige uppercut uit. Naar boven.


Owen wié? Veel kans dat u Owen Jones niet kent, maar evenzoveel kans dat dat nog komt. Zijn vlijmscherpe opiniestukken en zijn bestseller Chavs maakten hem een ster aan het Britse firmament. Op kousenvoeten verovert hij nu ook het continent.

Chavs verwijst naar de modeterm waarmee de Britse elite de arbeiders aanduidt. De arbeidersklasse, ooit het zout der aarde, is nu het schuim der natie. Over Het Kanaal word je liever niet meer uit een werkmansbroek geschud.

‘Ik ben aan dit boek begonnen uit frustratie’, vertelt Owen Jones. ‘Terwijl de gemiddelde Brit moet krabben om rond te komen, beleeft een kleine elite gouden tijden: in 2011 verdienden de directieleden van de top 100 van Britse bedrijven 49 procent meer dan in 2010. En dat jaar wás hun loon al met 55 procent gestegen. Toch durfde de Britse minister verantwoordelijk voor bezuinigingen zeggen dat alle Britten in hetzelfde schuitje zitten. Ik wilde het woord klasse terug in het debat brengen. Beweren dat klassen niet meer bestaan, is even absurd als verkondigen dat de aarde plat is.’

U spreekt zelfs van ‘klassenoorlog’. Is dat niet overdreven?
‘Helemaal niet. In Groot-Brittannië is Thatcher ermee begonnen. Maar ook in de rest van Europa zie je hoe er ingebeukt wordt op moeizaam afgedwongen sociale rechten. Regeringen snijden in openbare diensten en vertellen werkende mensen dat de economie van hun land competitiever moet worden en zij goedkoper en flexibeler. Miljardair Warren Buffet zei ooit: Klassenoorlog bestáát. En hij voegde daar aan toe: Maar mijn klasse, de rijke elite, voert de oorlog en is aan het winnen.’

De demonisering van de Britse arbeidersklasse, die je in je boek beschrijft, zie je als een van de gevolgen. Wat schuilt er achter?
‘Demoniseren is proberen recht praten wat krom is. Door te demoniseren hoef je niet meer over sociale en economische achterstelling en groeiende ongelijkheid te discussiëren. Geloven dat werklozen lui zijn, maakt het makkelijker te zeggen: eigen schuld, dikke bult. Het bestaat overal waar ongelijkheid bestaat en vaak wordt het gekruid met een snuifje racisme.’

In het voorwoord noemt komiek Nigel Williams Chavs in één adem met de roman Brave New World. Kun je die vergelijking volgen?
Brave New World gaat over een samenleving waarin je niet wil terechtkomen. Ook Chavs gaat daarover. Maar Brave New World is fictie, de Britse maatschappij die ik in mijn boek schilder bestáát. En de blauwdruk ervan spruit niet voort uit het brein van een schrijver met veel inspiratie, maar uit een ideologisch project.’

De demonisering van de arbeidersklasse lijkt hand in hand te gaan met de demonisering van de vakbonden. In België hoor je soms dat ze ‘conservatief’ en ‘niet meer van deze tijd’ zijn. Je bent zelf syndicalist. Voel je je aangesproken?
‘Neen hoor. Het is een slimme techniek van het neoliberalisme: de retoriek van de moderniteit aannemen terwijl net zij de klok willen terugdraaien. Vakbonden blijven de grootste democratische organisaties: ze verenigen miljoenen mensen en zijn hét instrument om ervoor te zorgen dat wie de rijkdom produceert er ook de vruchten van plukt. Weet je dat er in Groot-Brittannië meer dan 1 miljoen werknemers een nulurencontract hebben? Ze hebben een job waarvan het aantal uren niet op voorhand bepaald is. Dát is het gevolg van zwakke syndicaten. Zeg dat maar tegen de tegenstanders van vakbonden in België.’

Thomas Blommaert

Chavs, Owen Jones, uitgeverij EPO, 336 p.

Interview verschenen in Visie, 6/12/2013

Geen opmerkingen: